Jüvenil İdiopatik Artrit - JİA Nedir?
Jüvenil İdiyopatik Artrit (JİA), nedeni tam olarak bilinmeyen, en az 6 hafta süren ve 16 yaşından önce başlayan tüm artrit rahatsızlıklarını kapsayan bir hastalık grubudur.1
JİA, eskiden Jüvenil Romatoid Artrit (JRA) olarak adlandırılmaktaydı ancak yetişkin hastalığının çocuklarda görülen biçimi olarak değerlendirilmemesi sebebiyle daha sonrasında Jüvenil İdiyopatik Artrit (JİA) olarak anılmaya başlandı. "Jüvenil Artrit" ifadesi, JİA da dahil olmak üzere çocukları ve gençleri etkileyen tüm artritleri tanımlamak için kullanılır. "İdiyopatik" kelimesi ise bilinmeyen anlamına gelir ve JİA’nın gelişim sebebi henüz bilinmediği için de idiyopatik olarak adlandırılmaktadır. JİA hastası çocukların; bir virüs, bakteri veya farklı dış faktörler tarafından tetiklenen belirli genlere sahip olduğu düşünülmektedir ancak gıdaların, toksinlerin, alerjilerin veya vitamin eksikliğinin bu hastalığa neden olabileceğine dair bir kanıt bulunmamaktadır.2
JİA, kız çocuklarında daha yaygın olarak görülür. En sık olarak okul öncesi çağındaki çocuklarda veya gençlerde ortaya çıkmaktadır.
Farklı JİA tipleri bulunmaktadır ve semptomlar, farklı hastalık tipleri arasında değişkenlik gösterebilir.3 Hastalık, ilk olarak farklı bir JİA formunda başlayıp sonrasında başka bir tipinin belirtileri ile seyredebilir.2 Hastalığın tipi hakkında bilgi sahibi olmak, JİA’nın tedavisini belirlemede yardımcı olacaktır.3
JİA tipleri, otoimmün veya otoinflamatuar hastalıklardır. Bu da, mikroplar ve virüsler gibi faktörlerle savaşması gereken bağışıklık sisteminin, yanlışlıkla vücudun kendi hücrelerine ve dokularına saldırdığı anlamına gelir. Bu durum, vücudun, sinovyuma, yani eklem etrafındaki dokuya saldıran iltihabı tetikleyici kimyasallar salmasına neden olur. Sinovyum, eklemlerde sertliği önleyen ve sorunsuz hareket etmelerine yardımcı olan sıvıyı üretir. İltihaplı bir sinovyum, eklemde ağrıya sebep olacağı için hareket etmek zorlaşabilir ve eklem, dışarıdan kırmızı veya şiş olarak görünebilir.2
Bazı çocuklar, hastalığın semptomlarını yalnızca birkaç ay boyunca yaşarken, diğerleri yıllarca bu semptomlara sahip olabilir. Jüvenil İdiyopatik Artritin bazı tipleri, büyüme sorunları, eklem hasarı ve göz iltihabı gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu durumlarda tedavi planı; ağrı ve iltihabı kontrol etmeye, eklem işlevlerini iyileştirmeye ve eklem hasarını önlemeye yönelik belirlenir.4
JİA, birçok hastada doğru tedavi uygulamaları ile kontrol altına alınabilmektedir.3
Referanslar:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5127964/ Erişim tarihi 06.12.2022
- https://www.arthritis.org/diseases/juvenile-idiopathic-arthritis. Erişim tarihi 06.12.2022
- https://www.versusarthritis.org/about-arthritis/conditions/juvenile-idiopathic-arthritis/. Erişim tarihi 06.12.2022
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/juvenile-idiopathic-arthritis/symptoms-causes/syc-20374082. Erişim tarihi 06.12.2022
M-TR-00002985