Yan Etkiler
Romatoid Artrit için kullanılan ilaçların yan etkileri olabilir, ancak bunları yönetmek için atılabilecek adımlar vardır. Mide bulantısı, kızarıklık veya kilo alma gibi yan etkiler, diyet ve yaşam tarzındaki değişiklikler gibi basit tedbirlerle yönetilebilir.1 İlaçların yan etkileri ile ilgili bir sorununuz varsa muhakkak doktorunuza bu konudan bahsetmeniz önemlidir. Doktorunuz bu durumu yönetmek için tedavide değişiklik yapabilir.
Yeni bir tedaviye geçildiğinde ne gibi değişiklikler beklemeniz gerektiği konusunda doktorunuzla konuşmanız gereklidir.
Yan etkiler ile ilgili sorulabilecek bazı sorular:
- İlacın sık görülen yan etkileri nelerdir?
- Yan etkileri ilacı kullanmaya başlar başlamaz mı hissedeceğim yoksa daha sonra mı etkili olacak?
- Hissettiğim yan etkiler zamanla düzelecek mi?
- Bu yan etkileri yönetmek için ne yapabilirim?
- Bu yan etkilerden herhangi biri ciddi bir sağlık problemine yol açar mı?
- Bu ilacı alırken alkol alırsam veya hamile kalırsam sorun olur mu?1
Ayrıca, olası yan etkileri listeleyen ilacın prospektüsü muhakkak okunmalıdır. İlacın prospektüsü yan etkileri önlemeye yardımcı olabilecek bazı temel ipuçları da sunar. Örneğin, mide bulantısı hissetmemek için hapları yemekle birlikte almak önerilebilir.1
Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler)
Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler) eklem ağrınızı ve iltihabınızı hafifletir.2 Tedaviyle ilgili detayları öğrenmek için tıklayınız. Çoğu insan bu ilaçları kullanırken sadece hafif yan etkiler hisseder, mide rahatsızlığı, mide ekşimesi gibi yan etkileri olabilir. Ama bazı NSAİİ'ler kalp hastalığı, kalp krizi veya felç geçirme riski oluşturabilir.1 Ayrıca kan basıncını yükseltebilir ve ülser ve mide kanamasına neden olabilir.3 Her tedavinin doktorla konuşulması gereken yan etkileri bulunmaktadır.
Her tedavinin yan etkisi ve yan etkiyi azaltmak için yapılabilecek şeyler farklılık gösterse de mide sorunları için ilacın yemekten sonra alınması bir çözüm olabilir. Alkol miktarının sınırlanması da bu çözümler arasında sayılabilir.1 Hissedilen yan etkilerle ilgili muhakkak doktorunuza danışmanız gereklidir.
Şiddetli ağrı, koyu ve kanlı bir dışkı, kanamanın belirtileri olabilir. Kurdeşen, kızarıklık, baş dönmesi veya bulanık görme gibi belirtiler de ilaca ciddi bir alerjik reaksiyon gösterildiği anlamına gelebilir. Bunlara benzere ciddi yan etkiler gözlemliyorsanız, yeni bir doz almadan mutlaka doktorunuzu arayın.1
Steroidler
Steroidler, inflamasyonu, şişliği ve ağrıyı kontrol altına almak için kullanılırlar. Özellikle alevlenme dönemlerinde semptomları hafifletmeye yardımcı olurlar.4 Yan etkileri arasında kilo alımı ve kemik kaybı sayılabilir ve bu da osteoporoz (kemik erimesi) riski oluşturur.
Yüksek tansiyon, ruh hali değişiklikleri ve uyku sorunları yaşanabilir. Ayrıca mide bulantısı veya mide ağrısı, glokom veya katarakt ve bacaklarda sıvı birikmesine de dikkat edilmesi gerekir. Yüksek dozlarda veya uzun süre steroid kullanıldıysa yan etkilerin görülme olasılığı daha yüksektir. Daha kısa süre için daha düşük dozlar almak, daha az yan etki anlamına gelir.1
Geleneksel hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlar (csDMARD'lar)
CSDMARD'lar iltihabı, ağrıyı ve şişliği tedavi eder. Ayrıca, RA'nın etkilerini yavaşlatmak için bağışıklık sisteminde (vücudun mikroplara karşı savunması) değişiklikler yaparlar.
Yaygın yan etkiler arasında mide bulantısı ve kusma bulunur. Vücutta kanama, enfeksiyon, ağızda yaralar ve hamilelik durumu varsa doğum sıkıntıları yaşanabilir. Bazı tedaviler karaciğeri etkilerken bazıları gözün retinasına zarar verebilir. Cilt üzerinde güneş ışığına karşı hassaslaşma gibi bir etkisi olabilir.1
Mide bulantısını önlemek için ilaçlar yemeklerden sonra alınabilir. Karaciğer problemlerini önlemek için alkol kullanılmaması faydalı olur ve doktorun bilgisi dahilinde folik asit takviyeleri kullanılabilir. Göz problemleri için düzenli göz muayenesine gidilebilir. Cilt problemleri için de güneş kremi kullanarak güneşin etkilerinden korunmak mümkündür.4
Biyolojik hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlar (bDMARD'lar)
Biyolojik ajanlar RA’da görülen iltihabı durdurmak üzere çalışır. Bağışıklık sistemini baskılayarak eklem ve organlara saldırmasını engeller.1 Biyolojik ajanlar, bağışıklık sistemini baskıladıkları için vücudun enfeksiyonla savaşmasını zorlaştırır. Tüberküloz gibi aktif olmayan bazı enfeksiyonların alevlenmesine neden olabilirler.4 Enjeksiyon bölgesinde reaksiyon, kızarıklık veya alerjik reaksiyonlar görülebilir. Bu ilaçların infüzyon şeklinde alınması mide bulantısı veya kusma, düşük tansiyon, cilt reaksiyonları veya nefes almada zorluk gibi etkilere neden olabilir.1 Her ilacın doktorunuzla konuşmanız gereken kendi yan etkileri bulunmaktadır.
Hedefe yönelik hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçlar (tsDMARD’lar)
Hedefe yönelik hastalığı modifiye eden antiromatizmal ilaçları kullanan hastalarda yaygın olarak görülen yan etkiler arasında; mide bulantsı, hazımsızlık, ishal, baş ağrısı ve üst solunum yolu enfeksiyonları bulunur.
Daha az görülen yan etkiler ise, kolesterol seviyelerinde artış, kan sayımı değerlerinde ve karaciğer fonksiyon testlerinde anormallik, ciddi enfeksiyon geçirme riski, bağırsak delinmesi riskinde artış ve böbrek fonksiyonunda azalma görülür.5
Bazı tsDmard’ların yüksek dozlarda kullanımı kanda pıhtılaşmaya yol açabilir.5
Referanslar
- https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/ra-medication-side-effects Erişim tarihi: 18.11.2022
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rheumatoid-arthritis/diagnosis-treatment/drc-20353653 Erişim tarihi: 18.11.2022
- https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/understanding-rheumatoid-arthritis-treatment Erişim tarihi: 18.11.2022
- https://www.nhs.uk/conditions/rheumatoid-arthritis/treatment/ Erişim tarihi: 18.11.2022
- https://creakyjoints.org.au/education/arthritis_treatment_options/jak-inhibitors/ Erişim tarihi: 18.11.2022
M-TR-00002299