Psikolojik Durum Yönetimi

Romatoid artrit (RA), kişilerin fiziksel sağlığını etkilediği gibi psikolojik durumunu da etkileyebilir. RA'lı bir kişinin, depresyona girme ihtimali, RA'lı olmayan bir kişiye göre iki ila dört kat daha fazladır.¹  RA’lı hastaların ruh sağlığı çok önemlidir, anksiyete, depresyon, kendine güvensizlik gibi sıkıntıların görülme olasılığı bu hastalarda daha yüksektir. RA'ya bağlı olarak günlük işlevleri yerine getirme kabiliyetinde azalma, depresyon semptomlarının görülmesine yol açabilir.² 

Romatoid Artrit ve depresyon genellikle birlikte seyreder. Romatoid Artritli kişilerde depresyon ve anksiyetenin RA'nın fiziksel semptomlarının bir sonucu olarak ortaya çıkıp çıkmadığı bilinmemektedir.³ Ancak farklı nedenlerden dolayı depresyon olasılığını artırdığı düşünülmektedir.

RA kronik bir hastalıktır ve kronik bir hastalığa sahip olduğunu bilmek bile kişiyi strese sokup hayata bakışını değiştirebilir.

Ağrı, depresyonu tetikleyebilir

RA'nın neden olduğu eklem ağrısı, vücuda ve zihne daha fazla stres uygular. Bu da, vücuttaki stres hormonu seviyelerinin yükselmesine neden olur. Ağrının şiddetinin yoğunluğu ile depresif ve endişeli hissetme durumu paralel ilerleyebilir ve depresyon, ağrıyı daha da kötüleştirebilir. 

İltihaplanma, ruh halini de etkiler. RA, vücuttaki bazı kimyasalların seviyelerinin yükselmesine neden olur. İleri düzeyde RA iltihabı, depresyonu tetikleyebilir.

RA, yaşam tarzınızı etkileyebilir, çalışmayı veya sosyalleşmeyi zorlaştırabilir. Bu durum, belli bir süre sonra depresyona yol açabilir.¹ 

Depresyon tıbbi bir sorundur ve belirtiler herkes için farklı olabilir.² Depresyon belirtileri fark edilirse, bu durumu sağlıklı bir şekilde yönetebilmek için hemen yardım alınması gerekir.

Depresyonda olan kişi şunları hissedebilir:

• Sinirlilik veya mutsuzluk 
• Hayata dair umutsuzluk
• Suçluluk
• Unutkanlık
• Sosyalleşmeye karşı isteksizlik
• Yorgunluk veya kayıtsızlık
• Sürekli yemek yeme isteği
• Vücut ağrıları, baş ağrısı, kramplar veya sırt ağrısı

Ağrı veya yorgunluk gibi bazı depresyon belirtileri, RA belirtileriyle benzerdir. Dolayısıyla durumun depresyondan kaynaklandığının farkına varılmayabilir.¹

Geleneksel tedavi, RA semptomlarının tedavisine ve hastalığın ilerlemesinin kontrol altına alınmasına odaklanmıştır. RA'nın kişiler üzerinde oluşturabileceği psikolojik sorunlar, ele alınmayabilir.² Bu alanda yapılan çalışmalar, Romatoid Artrit ile birlikte ortaya çıkan depresyonun ele alınmaması durumunda, Romatoid Artrit tedavisinin daha az etkili olabileceğini göstermektedir.³

Tedavi edilmediği takdirde, Romatoid Artritli kişilerde depresyon şunlara neden olabilir:

• Şiddetli ağrı
• Daha yüksek kardiyovasküler hastalık ve kalp krizi riski
• İş hayatında üretkenlik kaybı
• Aile ve arkadaşlık ilişkilerinin bozulması
• Cinsel işlev bozukluğu³

RA'lı hastalarda oluşabilecek psikolojik sorunları tedavi etmek için, hastanın ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş alternatif tedavileri içeren geleneksel tedavinin yanı sıra multidisipliner bir ekip yaklaşımına ihtiyaç duyulmaktadır.²

Romatoid Artrit ve depresyonu tedavi etmek için farklı ilaçlar reçete edilebilse de, her iki durumun fiziksel ve duygusal etkilerini ele almada farklı aktivitelerin faydası olabilir. 

Örneğin:

• Düzenli egzersiz
• Stres yönetimi teknikleri
• Her iki durumun zorluklarını bilen arkadaşlar ve destek grupları³

Bilişsel davranışçı terapi, meditasyon ve egzersiz gibi yöntemler faydalı olabileceği için aktif olarak teşvik edilmelidir. Böylece RA'lı hastaların psikolojik yükü daha iyi yönetmesi sağlanabilir.²

Daha fazla aktivite yapılması depresyonun yönetiminde önemlidir. RA kaynaklı ağrı ve yine RA'nın semptomları arasında bulunan yorgunluk, aktivite yapmayı, hatta yataktan çıkmayı bile zorlaştıran durumlardır. Ancak egzersiz yapmak, depresyonun etkilerini hafifletir ve stresi yönetmeye yardımcı olur.⁴

Araştırmalar, meditasyonun ruh halini iyileştirmeye, stresi azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.⁴ Meditasyon, alınan nefese odaklanmak ve anda kalmak kadar basit bir şekilde yapılabilir.³ Konuyla ilgili profesyonel olarak yardım alınması gerekir.

RA'nın psikolojik etkileri, hastaların eşlerine, ailelerine ve arkadaşlarına da yansıyabilir.² Psikolojik olarak sıkıntı yaşayan kişinin çevresindekilerle yaşadığı bu sıkıntıları paylaşması önemlidir. Siz veya sevdikleriniz depresyonda olduğunuzu düşünüyorsa, vakit kaybetmeden yardım almanız gerekir. Teşhis için doktorunuza veya bir psikologa danışabilirsiniz.¹

Referanslar

1. https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/ra-fight-depression Erişim Tarihi: 18.11.2022
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20232479/Gettings L. Psychological well-being in rheumatoid arthritis: a review of the literature. Musculoskeletal Care. 2010 Jun;8(2):99-106. doi: 10.1002/msc.171. PMID: 20232479. Erişim Tarihi: 18.11.2022
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rheumatoid-arthritis/expert-answers/rheumatoid-arthritis-depression/faq-20119780 Erişim Tarihi: 18.11.2022
4. https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/ra-stress-response Erişim Tarihi: 18.11.2022

      M-TR-00002299