Romatizma Belirtileri
Romatoid Artrit (RA), temel olarak eklemlerde iltihaplanma, ağrı ve şişlik semptomlarıyla kendini gösteren kronik bir hastalıktır.
Romatoid Artrit belirtileri ve bunların şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bu belirti ve bulgular özellikle alevlenme olarak bilinen dönemlerde ortaya çıkar. Semptomların tamamen ortadan kalktığı zamanlar ise remisyon (uyku) süreci olarak bilinir.1 Alevlenme zamanlarında semptomlar kötüleşir, remisyon dönemlerinde ise semptomlar daha az veya hiç görülmez hale gelir. Hastalık kontrol altına alınmazsa zamanla eklemlerde deformite ve şekil bozukluklarına neden olabilir.2
Romatoid Artrit semptomları, genellikle haftalar-aylar içinde yavaşça gelişir, ancak bazı vakalarda birkaç gün içinde hızla ortaya çıkabilir. RA, vücuttaki herhangi bir eklemi etkileyebilir, genellikle önce el ve ayaklardaki küçük eklemlerde ortaya çıkar. Hastalık ilerledikçe semptomlar bileklere, dizlere, ayak bileklerine, dirseklere, kalçalara ve omuzlara yayılır. Çoğu durumda, belirtiler vücudun her iki tarafındaki aynı eklemlerde ortaya çıkar.3
Semptomlar hafif ila şiddetli arasında değişebilir.2 Sürekli devam etmeseler bile şikayet ve belirtileri görmezden gelmemek önemlidir ve hastalığın daha iyi tedavi edilmesine ve yönetilmesine yardımcı olacaktır.
Romatoid Artritin başlıca belirtileri şunlardır:
Eklem ağrısı: Romatoid Artrit ile ilişkili eklem ağrısı yoğun ve şiddetli bir ağrıdır. Genellikle sabahları ve bir süre hareketsiz kaldıktan sonra daha kötü hissedilir.
Eklemde şişlik, sıcaklık artışı ve hassasiyet: Romatoid Artrit eklemlerde inflamasyon (iltihap)’a neden olur ve bu da eklemlerin şişmesine, ısınmasına ve dokunmaya duyarlı hale gelmesine neden olabilir.
Eklemlerde tutukluk: Romatoid Artritten etkilenen eklemlerde tutukluk hissedilebilir. Örneğin, eller etkilenirse, parmaklar tam olarak bükülemeyebilir veya yumruk oluşturulamayabilir. Özellikle sabah uyandıktan sonra 30 dakikadan uzun süren sabah tutukluğu hastalığın oldukça önemli bir belirtisidir. Uyku veya başka bir nedenle çok uzun süre hareketsiz vaziyette kalındığında bu etkiler daha çok hissedilir.3
Vücudun her iki tarafında da aynı belirtilerin görülmesi (simetrik tutulum): RA'nın neden olduğu tutulum genellikle vücudun her iki tarafında da olur. Dolayısıyla kol veya bacağın birindeki bir eklem etkilenirse, muhtemelen diğer kol veya bacaktaki aynı eklem de etkilenecektir.4
Romatoid Artrit görülen kişilerde eklem dışı belirti ve semptomlar da görülür; yorgunluk, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, anemi (kansızlık), ateş ve terleme bunlardan bazılarıdır. Diğer organlar, kan damarları ve kemikler de hastalıktan etkilenebilir.4
Gözler üzerindeki etkisi: Gözlerde ağrı, iltihaplanma, kızarıklık, ışığa duyarlılık görülebilir. Bunların başlıca nedenleri;
- Sjögren sendromu; gözyaşı üreten salgı bezlerinin ilaçlar veya RA nedeniyle hasar görmemesi için gözler sağlıklı bir gözyaşı tabakası oluşturamaz ve bu durum göz kuruluğu ile sonuçlanır.
- Sklerit; gözün beyaz kısmı olan sklerada iltihaplanma olmasıdır. Ağrı, gözün normalde beyaz olan kısmında kızarıklık ve ışığa hassasiyete neden olur.4
Cilt üzerindeki etkisi: Bazı hastalarda deri altında romatoid nodül adı verilen şişlikler olabilir. Çoğu zaman ağrılı değillerdir ve dokunulduğunda kolayca hareket ederler. Genellikle dirseklerin dış yüzü gibi basıya maruz kalan yerlerde görülmekle birlikte iç organların etrafında da ortaya çıkabilirler.4
Kalp ve akciğerler üzerindeki etkileri: Romatoid Artrit sürecinde akciğer sorunları, eklemlerden sonra en sık görülen semptomlardandır.
İnterstisyel Akciğer Hastalığı (İAH), RA'nın seyri sırasında görülebilecek akciğer tutulumu türlerinden biri olup hastalığın gidişatını olumsuz yönde etkiler. Genetik yatkınlık, sigara, romatoid faktör pozitifliği ve anti-sitrülline peptid (anti-CCP) varlığı RA'lı hastalarda İAH'nın ortaya çıkmasına katkıda bulunan faktörlerdir. Diğer yandan RA tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da İAH'nın gelişmesine veya ilerlemesine yol açabilir.
Hastalık akciğerlerin etrafını saran zarlarda inflamasyon oluşturarak zarar verebilir. Bu da plörezi adı verilen ve solunumla kötüleşen göğüs ağrısına neden olur.
RA benzer şekilde kalbin veya kalp kasının etrafında da inflamasyona neden olabilir. Belirtileri genellikle çok fazla hissedilmese de nefes darlığı veya şiddetli göğüs ağrısı olarak ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda hemen doktorla iletişime geçilmesi gerekmektedir.
Kaburgaları göğüs kemiğine bağlayan kıkırdak etkilenirse, kalp krizi geçiriyormuş gibi bir göğüs ağrısı hissedilebilir.2,4
Kemikler üzerindeki etkisi: RA nedenli inflamasyon, hastalık sürecinde kemik yoğunluğunda azalma ve osteoporoza neden olabilir. Kalça ve omurga kemikleri bu durumdan daha sık etkilenen kemiklerdir.4
Bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi: Romatoid artrit hastalığında bozulmuş bir bağışıklık sistemi yanıtı söz konusudur. Bununla birlikte hastalığı tedavi etmek için kullanılan ilaçlar bağışıklık sistemini baskılayabilir. Bu da, enfeksiyonlara daha kolay yakalanma olasılığını artırır.
Mukoza zarları üzerindeki etkisi: RA hastalarında, bağışıklık sisteminin göz, ağız ve vajinada bulunan salgı bezlerine saldırması sonucunda ilgili bölgelerin kuruluğu ile karakterize bir hastalık olan Sjögren Sendromu ortaya çıkabilir. Ağız, göz ve vajinada kuruluk ve diş eti iltihabı, tahriş veya enfeksiyon Sjögren Sendromu’nda sıklıkla görülebilir.
Kan damarları üzerindeki etkisi: RA nedenli inflamasyon kan damarlarının da iltihaplanmasına neden olabilir. Bu durum sinirlerde, deride veya diğer organlarda hasara yol açabilir. Etkilenen damarlar nedeniyle RA hastalarında kalp-damar hastalıklarının (inme, kalp krizi vb.) görülme sıklığı artmıştır.4
Belirtileri Takip Edin
RA herkesi farklı şekilde etkiler. Belirtileri takip etmek, hastalığın nasıl seyrettiğini daha iyi görmeye yardımcı olabilir. Belirtiler olduğunda, ne kadar süreyle, ne kadar yoğun oldukları ve neyin onları daha kötü ya da daha iyi hale getirdiğini kaydetmek çok önemli ve yol göstericidir.
Referanslar
- https://www.cdc.gov/arthritis/basics/rheumatoid-arthritis.html Erişim Tarihi: 18.11.2022
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rheumatoid-arthritis/symptoms-causes/syc-20353648 Erişim Tarihi: 18.11.2022
- https://www.nhs.uk/conditions/rheumatoid-arthritis/symptoms/ Erişim Tarihi: 18.11.2022
- https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/rheumatoid-arthritis-symptoms Erişim Tarihi: 18.11.2022
- https://www.niams.nih.gov/health-topics/rheumatoid-arthritis/advanced#tab-symptoms Erişim Tarihi: 18.11.2022
M-TR-00002299