Romatoid Artrit hastalarında osteoporoz riski artar mı?

Osteoporoz, kemik mineral yoğunluğunun düşük olmasına bağlı olarak kemiklerin zayıflamasına ve kırılgan hale gelmesine neden olan bir hastalıktır. Halk arasında kemik erimesi olarak da adlandırılır. 

Osteoporozdan kaynaklanan kırıklar, şiddetli ağrı ve sakatlığa neden olabilir.

Osteoporozun risk faktörleri şunlardır:

• Aile öyküsü
• Aşırı zayıflık
• Postmenopozal dönemde olmak/erken menopoza girmek
• Adet görememe
• Lupus, astım, tiroid yetmezliği gibi rahatsızlıkları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçların uzun süreli kullanımı
• Kalsiyum eksikliği
• Fiziksel aktivitenin olmaması
• Sigara kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi

Osteoporoz genellikle önlenebilen bir hastalıktır. Sessiz bir hastalık olarak bilinir. Tanı konulmadığı takdirde, vücutta kemik kaybı ya da kırık oluşana kadar herhangi bir belirti göstermeden yıllar içinde ilerleyebilir. Osteoporoz, sonuçları yaşlılıkta ortaya çıkan bir çocukluk hastalığı olarak görülmektedir. Gençlik çağında sağlıklı kemik gelişimi, ilerleyen dönemlerde osteoporoz ve kırıkları önlemeye yardımcı olur. Ancak sağlıklı kemiklere sahip olmak için her yaşta uygulanabilecek yöntemler mevcuttur.

Romatoid Artrit ve osteoporoz arasındaki bağlantı
Çalışmalar, Romatoid Artrit hastalarında kemik kaybı ve kırık riskinin yüksek olduğunu göstermektedir. Romatoid Artrit tedavisi için reçete edilen bazı ilaçlar kemik kaybı ile ilişkili olabilir. Ayrıca hastalığın neden olduğu ağrı ve eklemlerde görülen fonksiyon kaybı, hareketsizliğe neden olarak osteoporoz riskini daha da artırabilir. Çalışmalar aynı zamanda Romatoid Artrit hastalarında kemik kaybının, hastalığın doğrudan bir sonucu olarak ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Kemik kaybı, en çok etkilenen eklemleri çevreleyen bölgelerde daha belirgindir. Osteoporoz için yukarıda belirtilen risk faktörlerini taşıyan kadınlarda, Romatoid Artrit görülme riski erkeklerden daha yüksektir.

Osteoporoz yönetimi
Romatoid Artrit hastalarında osteoporozu önleme ve tedavi yöntemleri, RA’lı olmayan kişiler ile benzerlik göstermektedir.

Beslenme
Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin ve dengeli bir diyet, sağlıklı kemikler için önemlidir. Zengin kalsiyum kaynakları arasında az yağlı süt ürünleri, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kalsiyum takviyeli yiyecek ve içecekler bulunmaktadır. 50 yaşına kadar olan kadın ve erkekler için günlük 1.000 mg kalsiyum alımı önerilmektedir. 50 yaşın üzerindeki kadınlar ve 70 yaşın üzerindeki erkekler için kalsiyum alımının günde 1.200 mg'a çıkarılması önerilmektedir. 

D vitamini, kalsiyum emilimi ve kemik sağlığında önemli bir rol oynar. D vitamini içeren besin kaynakları arasında, yumurta sarısı, balık ve karaciğer bulunur. Özellikle ilerleyen yaşlarda, günlük olarak 600 ila 800 IU D vitamini alınması önerilmektedir.

Takviye ihtiyacı ve değerler her hasta için farklılık gösterebilir, konuyla ilgili mutlaka hekiminize danışmanız gerekmektedir.

Egzersiz Yapmak
Kemikler de, kaslar gibi egzersiz sayesinde güçlenmektedir. Kemikler için en iyi aktiviteler, vücut ağırlığı ile yapılan egzersizler ve direnç egzersizleridir. Bunlar arasında; yürümek, merdiven çıkmak veya dans etmek yer almaktadır.

Egzersiz yapmak, Romatoid Artrit hastaları için zorlayıcı olabilir ve hastalığın alevlenme dönemlerinde dinlenme ile dengelenmesi gerekir. Bununla birlikte, yürüyüş gibi düzenli egzersizler, kemik kaybını önlemeye yardımcı olabilir, denge ve esnekliği artırarak düşme ve kemik kırılması gibi durumların önüne geçebilir. Egzersiz, eklem hareketliliğini korumak için de önemlidir.

Sağlıklı bir yaşam tarzı
Sigara kullanımı, kalp ve akciğerler kadar kemikleri de olumsuz yönde etkilemektedir. Sigara içen kadınlar, menopoza daha erken girme eğilimindedir, bu da, kemik koruyucu özelliğe sahip östrojen hormonu seviyelerinde daha erken yaşta düşüş görülmesine ve kemik kaybının daha erken tetiklenmesine neden olur. Ayrıca, sigara içen kişilerin vücudunda, kalsiyum emiliminde azalma görülebilir. Alkol tüketimi de kemik sağlığı üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir. Aşırı alkol tüketen kişiler, hem yetersiz beslenme hem de artan düşme riski nedeniyle kemik kaybı ve kırılmalarına daha yatkındır.

Kemik yoğunluğu testi (Dansitometri)
Kemik mineral yoğunluğu testi, vücudun çeşitli bölgelerindeki kemik yoğunluğunu ölçer. Bu güvenli ve ağrısız test, herhangi bir kırık oluşmadan önce osteoporoz varlığını tespit edebilir ve gelecekte oluşabilecek kırıkları öngörebilir. Bu test ile kişinin bir ilaca başlayıp başlamaması gerektiği de belirlenebilir. Romatoid Artrit hastaları, kemik yoğunluğu testinin uygun olup olmadığı konusunda mutlaka hekimlerine danışmalıdır.

İlaç tedavisi
Romatoid Artrit gibi, osteoporozun da kesin bir tedavisi yoktur. Ancak osteoporozu önlemek ve semptomları kontrol altına almak için bazı ilaçlar mevcuttur. 

Konu ile ilgili mutlaka hekiminize danışmanız önerilmektedir.

Referanslar:

1. https://www.bones.nih.gov/health-info/bone/osteoporosis/conditions-behaviors/osteoporosis-ra (Erişim tarihi: 08.08.2022)

M-TR-00002747