JİA hastaları egzersiz yapabilir mi? Hangi egzersizler uygundur? | Prof. Dr. Erbil Ünsal
İnsan, doğumuyla birlikte, hatta anne karnından başlayarak hareket etmeye başlayan bir varlıktır.
Büyüme ve gelişme sürecinde bir gereksinim olan hareket, çocuğa günlük yaşamda istediğini yapma, amacına ulaşma, hepsinden önemlisi özgürlük veren bir özelliktir.
Romatizmada ağrı, hareket kısıtlılığına, eklem ve kasların az kullanılmasına neden olur. Kaslar kullanılmadıkça erir, incelir, eklemler ise normal hareket açıklıklarını kaybederler. Sonuçta artritli çocuk yerinden kalkmak istemeyen, zayıf ve dayanıksız bir yapıya sahip olma riskiyle karşı karşıya kalır. Biz çocuk romatoloji doktorlarının görevi, romatizma tanısını gecikmeden koymak, ağrıyı dindirmek ve çocuğa hareket özgürlüğünü vermektir. Bu konuda kliniğimizde fizyoterapist ile birlikte çalışıyoruz. Fizyoterapi, çocukta ağrı ve iltihap nedeniyle kısıtlanmış eklem hareketlerini açmaya, normale döndürmeye yardımcı olur. Hareketsizliğin yol açabileceği duruş bozukluğu, sürekli yorgunluk hissi, kilo alma, kemik erimesi gibi çocuğu kısıtlayan faktörlerin gelişmesini önler. Öncelikle serbest hareket etmeyi sağlayan eklemlerin hareket genişliğini korumak amaçtır. Daha sonra yorgun kasların güçlendirilmesi sağlanır ki bu da çocuğun istediği gibi hareket etmesini, okula gidebilmesini, arkadaşlarıyla birlikte olabilmesini sağlar.
Egzersiz yapmak için çeşitli yöntemler vardır. Çocuğun yaşına ve kapasitesine göre uygun olanı tercih etmesini sağlamak önemlidir. Büyük çocuklar ve genç erişkinlerde kontrollü bireysel veya toplu egzersizler ön plana çıkarken küçük çocuklarda oyun oynayarak uygulama uygun olur: Örneğin, pilates topu üzerine oturup dengeyi sağlaması, trambolin üzerinde zıplayarak denge ve kas güçlendirmeyi artırması, yüzmeyi biliyorsa su içi oyun egzersizleri ya da her yaşta bisiklete binme yararlı uygulamalardır.
Eğer çocuğunuz düzenli bir sporla ilgileniyorsa onu teşvik edin. Ancak “her şeyin fazlası zarar” sözünü de unutmayalım. Yarışmalı ve aşırı zorlayıcı yarışmalı turnuvalar yerine düzenli ve kontrollü egzersiz, salon egzersizleri, bisiklet, yüzme, basketbol gibi, bu tip egzersizlerle haftada 3 gün ve günde 2 saati aşmamaya özen gösterelim.
Unutmayalım ki, romatizmada amaç hastalığı susturmak olsa da, çocuğun özgürce hareket etmesini sağlamak, yaşam kalitesi açısından en az o kadar önemlidir.